Welkom op mijn blog! Altijd al willen weten wat een illustrator doet en wat de voordelen zijn van illustraties? Je leest het hier!
19 juli 2022
Psychologische effecten van illustraties
Iedereen weet uit eigen ervaring dat teksten op zichzelf niet snel tot lezen uitnodigen, tenzij er een pakkende titel bij staat. Ook illustraties kunnen de lezer over de drempel helpen, de nieuwsgierigheid prikkelen en de moed of motivatie geven aan het lezen te beginnen en echt te begrijpen wat er wordt uitgelegd. Het besef dat dit een psychologisch effect is dat je met illustraties kunt bereiken, roept de vraag op of illustraties nog meer positieve effecten op de psyche hebben.
Illustraties met ‘stopping power’
Het begrip ‘stopping power’ wordt gebruikt in de advertentiewereld. Nu hebben illustraties meestal een andere functie dan advertenties, maar onder aan de streep zijn ook illustraties vaak onderdeel van de marketing van producten en diensten. Aandacht trekken en vasthouden zijn dan belangrijke kwaliteiten.
Er is onderzoek gedaan naar de kenmerken van advertenties die in staat zijn om de aandacht van de doelgroep te pakken en vast te houden. In het onderzoek The Stopping Power of Advertising:Measures and Effects of Visual Complexity (2010) blijkt dat ‘design complexity’ bijdraagt aan het doel om de boodschap te verhelderen en een positieve attitude van de doelgroep. ‘Design complexity’ blijkt de esthetische kwaliteiten van de advertentie, de welgevormdheid en de cohesie tussen de verschillende elementen van de afbeelding te vergroten.
The design complexity effects we found support Berlyne’s (1958, 1974) ideas about the collative (“glueing”) effects of visual complexity on attention and liking. He argues that visual complexity has aesthetic qualities and is engaging, and he finds that people look longer at more complex abstract line drawings. The findings in the current study show that across many advertised products and brands, design complexity helps attention to the pictorial in advertisements and, thus, the advertisement as a whole, independent of feature-based visual clutter, size of the pictorial, brand identifiability, and ad and brand familiarity.
.
.
Design complexity is samengesteld uit de volgende elementen:
- Aantal objecten
- Onregelmatige vorm van objecten
- Onderlinge afwijking van de objecten
- Mate van detaillering in de objecten
- De mate van symmetrie
- De positionering van de objecten
Illustraties zijn geen advertenties, en worden ook lang niet altijd in dezelfde context en omgeving aangeboden, maar deze kenmerken zijn ook in illustraties te herkennen en wellicht ook te benutten.
Illustraties als esthetische ervaringSoms zijn illustraties sfeerbeelden en ‘esthetische ervaringen’ die ruimte geven en uitnodigen voor invulling van eigen gedachten en emoties. Deze illustraties onderscheiden zich van illustraties die met software zijn gemaakt of het type illustraties dat bijvoorbeeld in overheidsuitingen wordt gebruikt. Dergelijke illustraties bewegen zich meer in de richting van een kunstuiting dan een zuiver functionele tekening. Het zijn uitingen die uitnodigen tot reflectie, tot dromen, die nieuwsgierig maken (letterlijk: ‘begerig naar iets nieuws’), wat, in veel gevallen ook een meerwaarde heeft ten opzichte van het fotografische beeld waarin geen interactie sprake is van interactie met de werkelijkheid en dan slechts een snapshot toont van dat ene moment.
“Aesthetic experience concerns the appreciation of aesthetic objects and the resulting pleasure. Such pleasure is not derived from the utilitarian properties of the objects but linked to the intrinsic qualities of the aesthetic objects themselves. Hence, the aesthetic pleasure is disinterested (Kant, 1790). Aesthetic experiences can arise from the appreciation of human artifacts, such as artworks (e.g., poetry, sculpture, music, visual arts, etc.) or aesthetic natural objects like sunsets or mountain vista. In this review, we refer to aesthetic experiences associated with the appreciation of artworks, particularly visual arts.” (Kant, I. (1790). The critique of judgment. ed. W. S. Pluhar )
Een esthetische ervaring is een buitengewone geestelijke gesteldheid die zich onderscheidt van de alledaagse, aardse ervaringen, en die het individu beschermt tegen een onderdrukkende werkelijkheid (Marković, 2012).
Illustraties als brug naar inlevend vermogen
Er wordt vaak beweerd dat de visuele kunsten welzijn en het empathisch vermogen bevorderen. We kunnen ons waarschijnlijk allemaal wel voortellen dat het bekijken van ‘De Schreeuw’ van Edvard Munch ons helpt om ons open te stellen en in te leven in het gevoel van angst.
In het onderzoek The development of observational competence through identification of nursing care patterns in ‘The Sickbed’, a work of art by Lena Cronqvist door Britt-Maj Wikstrom is aangetoond dat verplegend personeel beter scoort op empathie bij het beschrijven van het schilderij ‘het ziekbed’ van Lena Croqvist dan de controlegroep die geen ondersteunend beeldmateriaal te zien kreeg.
Illustraties als hulpmiddel in de psychotherapie
In The Role of Aesthetic Judgments in Psychotherapy, door John S. Callender (2005), doet de auteur het psychotherapeutische werkveld de suggestie dat “it might be more illuminating to replace the concept of emotional thinking with that of aesthetic judgment” omdat onze oordelen over onszelf de kenmerken vertonen van esthetische oordelen. David Burnham (2000) gaat nog verder: mensen zijn net kunstwerken, ‘ze streven een ideaalbeeld na, een volledige mens die er mag zijn’.
.
.
Illustraties van Merel van Lamoen
Voor Sandra Vermeulen, psychodynamisch therapeut bij Egofix, heeft Merel een serie illustraties gemaakt die het proces verbeelden die cliënten in de psychotherapie doormaken. Het streven is om met deze illustraties nieuwe klanten te helpen de emotionele en cognitieve oordelen over zichzelf te overbruggen en een eerste stap te zetten naar ‘een betere versie van jezelf’.
Ook de andere illustraties van Merel hebben het vermogen je mee te voeren naar een andere wereld. Misschien zou je het een vorm van “slow marketing” kunnen noemen: terug naar de onbevangen kindtijd zonder zorgen, dan wel vooruitkijkend naar een vrolijke wereld die meer in balans is.
16 maart 2022
Ik zorg ervoor dat mensen twee keer kijken
Mensen zijn visueel ingestelde wezens. Lange lappen tekst zijn niet aantrekkelijk en worden daarom minder, of zelfs helemaal niet meer, gelezen. Hooguit gescand: de koppen, titels, opsommingen. Koppen en opsommingstekens zijn zogenaamde “doorleesprikkels”. Ook illustraties werken als doorleesprikkel. Je aandacht wordt erdoor getrokken en je kijkt nog eens goed.
In een illustratie kan alles
Cosmeticafabrikant Charles Revson van Revlon zei ooit: “We don’t sell lipstick, we sell dreams”. In mijn tekeningen kunnen koeien vliegen, lopen skeletjes op straat en schijnt de zon altijd. Als ik dat wil tenminste. Het door mij geschetste beeld van de werkelijkheid maakt een universele identificatie door de doelgroep mogelijk. Iedereen kan zich vereenzelvigen met dieren of een getekende droomwereld. Foto’s of video’s uit de werkelijkheid staan een breed gevoelde identificatie in de weg. In illustraties hoeft niemand blank te zijn, maar maak ik alle mensen groen.
Niet alleen voor kinderen
We zijn gewend aan tekeningen in educatieve publicaties, kinderboeken of als strip in de krant. Maar illustraties krijgen in toenemende mate een “volwassen” publiek. Illustraties worden ingezet bij brochures en informatiefolders, maar ook online als onderdeel van huisstijlen en websites. Een illustratie kan naadloos aangesloten worden op de gewenste identiteit van de opdrachtgever.
Moeilijke onderwerpen
Wil je een artikel publiceren over een abstract, technisch onderwerp, over politiek gevoelige, controversiële thema’s, of thema’s in de taboesfeer, dan kan een illustrator voor de gewenste herkenning en verbinding zorgen. Je kunt een heel verhaal schrijven over burn-out en hoe dat precies werkt in de hersenen, maar de gemiddelde overspannen werknemer zal sneller aanslaan op beelden waarin zijn/haar situatie of gevoel kan worden herkend.
Samenvattend: waarom kijk je een tweede keer?
- ik maak gedetailleerde tekeningen waar iets in te ontdekken valt
- ik gebruik zachte kleuren
- ik prikkel de fantasie van mijn publiek
- ik voer het publiek mee in een vriendelijke werkelijkheid
- ik teken vaak dieren om identificatie mogelijk te maken
- ik gebruik humor
11 februari 2022
GRAVE/DEVENTER – “Op de basisschool wist ik eigenlijk al welke richting ik later uit wilde gaan”, zegt een vrolijke en enthousiaste Merel van Lamoen. “Ik ben een echte Gravin. Geboren en getogen in Grave. Op basisschool Hartenaas deed ik mee aan een wedstrijd kijkdozen maken, met als onderwerp: ‘hoe zie je jezelf over twintig jaar?’. Georganiseerd door de provincie Noord Brabant. Ik had een doos gemaakt met een schildersezel in een kunstenaarsatelier. Met schilderijtjes aan de kant en ik was zelf bezig met het schilderen van een fruitschaal. En ik won warempel de tweede prijs van de hele provincie”. Merel kan er nog uitbundig om lachen. “Op het Merletcollege deed ik de afdeling CKV. Culturele Kunst Vorming. Ik vond het enthousiasme van leraar John Broes aanstekelijk en heerlijk. Van het VMBO ging ik naar de Havo. Daarna deed ik 2 jaar Kunst en Cultuur in Den Bosch, gevolgd door vier jaar Illustratie op de Kunstacademie in Breda. Ik slaagde en was freelance illustrator”.
Door Freddy Klooté
“Illustratoren zijn bijna niet in loondienst”, vertelt Merel verder. “Dus werk je voor jezelf. Dat is best moeilijk. Zeker als je net van school komt. Je moet ervaring opdoen en je hebt natuurlijk de andere afgestudeerden die nu plotseling concullega’s zijn geworden. Het is wel zo dat iedereen een eigen stijl heeft en zijn eigen richting zoekt. In mogelijkheden als boeken, kranten en tijdschriften, reclame, verpakkingen, strips, etcetera. Ik ben begonnen met het illustreren van kinderboeken. In opdracht van een uitgeverij. Zo illustreerde ik ‘In Holland staat een huis’ en ‘In rep en roer’. Dat laatste boek heeft ze bij zich: “Mijn familieleden, ja, zelfs onze hond, figureerden tussen de tekeningen. Het was een heerlijk boek met stralende tekeningen. Uitnodigend voor de beginnende lezer. Dat vond de uitgever tenminste. Speciaal geschikt ook voor lezers met dyslexie. De uitgever was dus enthousiast en nog drie boeken volgden. De schrijver schreef en ik deed de illustraties. Dus een mooie start. Ik maakte verder illustraties voor mezelf en maakte daar ansichtkaarten en posters van. Die werden via winkels en mijn site Merelvanlamoen.nl verkocht.
De lijst van opdrachtgevers mag er inmiddels zijn: Uitgeverijen Zwijsen, Malmberg, Moon, Leopold edding Benelux, NRC Handelsblad, Vara, ANWB/Kampioen (3.7 miljoen oplage), Podium Bloos, Restrain Company Ltd, Gastrobar FLOOR, Gemeente Grave, Stichting Print, Stichting Papageno, Actief Leren Lezen, enzovoort.
Merel vertelt opgewekt verder: “Een illustrator is iemand die beeld maakt bij een tekst. Ik ben van de toegepaste illustraties. Ik krijg een tekst: een verhaal, artikel, een weetje of een product. Dan maak ik daarbij een illustratie die ondersteunend werkt of uitleggend is. Of ik maak illustraties die het verhaal vertellen. Ik verwerk gevoelens in mijn illustraties door te spelen met de wenkbrauwen om bijvoorbeeld boosheid weer te geven. De ogen kan ik gebruiken om verdriet of blijdschap weer te geven. Ook met de houding van het lichaam kun je expressie in kwijt. Met het kleurgebruik kun je de sfeer bepalen. Met die kleuren gaat het eigenlijk heel natuurlijk bij mij, behalve als ik rekening moet houden met de huisstijl. Of als ik het rustig en overzichtelijk wil houden, dan bepaal ik van te voren een kleurenpalet. Ik merk dat illustraties steeds meer visueel aantrekkelijker moeten zijn. Er wordt steeds minder gelezen, dus de illustraties werken dan uitnodigend, waardoor een artikel misschien wel gelezen wordt”.
Het hele proces van opdracht tot illustratie. Merel: “Ik krijg van een bedrijf een mail met een vraag. Heb je tijd voor een illustratie bij dit artikel? Met informatie over deadline, hoeveelheid en aanvullingen als “er moeten twee strooi-illustraties bij”. Dat zijn losse illustraties die door het artikel heen kunnen lopen. Als ik bevestigend antwoord, krijg ik de platte tekst. Die lees ik en dan gaan de radertjes in mijn hoofd lopen. Terwijl ik lees zie ik beelden voor me. Dan ga ik schetsen maken. Wat wil ik laten zien? Wat is het doel? Ik maak composities en die stuur ik op naar de redacteur voor feedback. Dan kan de grafisch ontwerper alvast met de opmaak beginnen. Daarna krijg ik feedback van de redacteur. Ik moet dan ofwel iets aanpassen of het is een go. Bij een go ga ik uitwerken: de tekening opnieuw maken, maar dan voor het echt. Met kleuren en details. En weer stuur ik het resultaat op. Bij een commentaar ga ik veranderen en anders is de opdracht klaar. Het is in zijn totaliteit veel werk omdat ik er altijd veel details in wil doen. Ik vind het leuk om zo te illustreren dat je elke keer als je kijkt weer nieuwe dingen ontdekt. Ik ben zelfstandig en ben vrij om in alle variaties aan verschillende opdrachten te werken”.
Voor de toekomst heeft Merel van Lamoen, die tegenwoordig in Deventer woont, niet veel wensen: “Ik hoop dat ik dit werk kan blijven doen. Nog meer boeken, bedrijven helpen met folders, online werk. In mijn eigen bedrijfje werken, niet te groot. Alleen werken, zelf blijven tekenen. Tekenen is mijn leven”.
Op zoek naar een illustrator
Illustrator gezocht? Zoek niet verder, want je hebt me gevonden! Kijk op mijn website wat ik voor je kan doen. Heb je vragen? Neem contact met me op.